Is de plant die jij ziet, wel écht dood ? (2)

Ken je die truc met de koffiemok ? Aan welke kant zit het oor ? Links of rechts ? Dat hangt af van waaruit je kijkt.

Wat je ziet, wordt bepaald door de plek waarvan je kijkt. Jij ziet die dooie plant. De ander ziet vanaf zijn plek die ene mooie bloem aan de plant die tóch nog bloeit. Je ziet allebei iets anders en toch heb je allebei gelijk.

Maar….gaat het om gelijk of gaat het om geluk ?

In een conflictsituatie kan het moeilijk zijn om dingen vanaf de andere kant te bekijken. Standpunt innemen betekent: positie kiezen. En hoe vaker je je standpunt vertelt, hoe meer je op je plek blijft. Gelijk wil krijgen.

Iedereen heeft zijn eigen waarheid. Dé waarheid bestaat niet. Als je naar dé waarheid zoekt, kom je er samen niet uit.

Vorige week gaf ik deze tip: connectie gaat voor correctie.

Deze week heb ik deze tip:

Tip 2:

Zoek samen naar hetgeen dat helpt, niet naar dé waarheid.

Onze gedachten worden bepaald door onze emoties. En onze emoties worden bepaald door ons gevoel. Net als over smaak, kun je ook over gevoel niet twisten. Door je gevoelens uit te spreken, kunnen de emoties veranderen. En daardoor ook de gedachten.

Gevoel is als een rinkelende telefoon. Ze gaan pas uit als er opgenomen en geluisterd wordt. In mijn vorige blog gaf ik tips over goed luisteren.

Als mediator help ik jullie om je emoties bespreekbaar te maken. Begrip te laten ontstaan. Verantwoordelijkheid te nemen. Samen zoeken we naar wat wél gemeenschappelijk is. Door te kijken vanuit belangen en behoeften.

Soms laat ik daarbij  de deelnemers letterlijk van plek aan tafel wisselen. Om zo te ervaren hoe die andere plek voelt. Te ervaren hoe het is voor de ander. De ander vanuit een ander plek te zien. Dat wisselen werpt letterlijk een ander licht op de zaak.

Bij mediation draait het om het vinden van gezamenlijke oplossingen. Zo houd je zelf de regie. Een gezamenlijke oplossing wordt vaak beter nagekomen dan een gerechtelijke uitspraak.

Mediation vraagt wél de inspanning om naar een gezamenlijke oplossing te zoeken. En de bereidheid om te accepteren dat het niet helemaal wordt wat jij wil.

Hoe gedraag jij je in een conflictsituatie ?

Miriam van Heijst-van der Lee

www.cervixmediation.nl

miriam@cervixmediation.nl

tel: 0622087174

“ Ik wil scheiden, waar heb ik recht op ?”.

Wat je “moet” regelen bij een relatiebeëindiging en wat hierbij je rechten zijn, hangt af van je persoonlijke situatie. De onderstaande checklist helpt je bij het (opnieuw) organiseren van je geldzaken en geeft je een overzicht van je rechten.

Het is belangrijk om allereerst (samen) na te gaan wat er aan afspraken is vastgelegd voor of tijdens jullie relatie. Bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap zijn er veel zaken wettelijk geregeld als je gaat scheiden.  Dit is dan het uitgangspunt bij het maken van de onderlinge afspraken.

Hoe is/was  jullie relatie wettelijk gezien geregeld ?

Er is bij geregistreerd partnerschap en de meeste huwelijken sprake van gemeenschap van goederen. In dat geval heb je bij een scheiding in principe recht op de helft van het vermogen en de helft van het tijdens het huwelijk opgebouwde pensioen van je ex-partner. Ook ben je aansprakelijk voor de helft van de gezamenlijke schulden.

Bij samenwonen of een huwelijk op huwelijkse voorwaarden is er geen (volledige) gemeenschap van goederen. Onder huwelijkse voorwaarden of samenlevingscontract verstaan we de afspraken over de bezittingen en de schulden die voor of tijdens het huwelijk/relatie door de notaris voor jullie zijn vastgelegd. De huwelijkse voorwaarden (bij een huwelijk) of het samenlevingscontract (bij ongehuwd samenwonen) beschrijven in principe waar je recht op hebt bij een scheiding.

Bij een scheiding/relatiebeëindiging kun je op het gebied van geldzaken recht hebben op:

1.       Kinder- en/of partneralimentatie.

2.       Een deel van het pensioen van je ex-partner

3.       Een deel van de saldi van de gezamenlijke bankrekeningen, de belastingteruggaven over de periode van je huwelijk en je eigen spaargeld

4.       Toeslagen van de belastingdienst en andere financiële tegemoetkomingen van bijvoorbeeld de gemeente (zie ook www.berekenuwrecht.nl)

5.       Het (volledig) terugontvangen van tijdens de relatie ingebrachte erfenissen

6.       Ontslag uit de hoofdelijke aansprakelijkheid voor de hypotheek van de koopwoning waarin je niet meer verblijft. Bij de notaris dient dan het eigendomsrecht voor de koopwoning te worden gewijzigd

7.       Behoud van lijfsieraden

8.       Onderlinge verdeling van de gezamenlijke schulden

Er is voor beide ouders een recht op omgang met de kinderen die jullie samen hebben gekregen, tenzij de rechter anders bepaalt.

BELANGRIJK: ondanks de wettelijke regelingen is er de mogelijkheid om samen met je ex-partner over het bovenstaande onderling afspraken te maken of om eerder gemaakte afspraken te wijzigen !  Het samen afspraken maken draagt bij aan de verwerking van de relatiebeëindiging.   

Een familiemediator kan jullie bij dit proces faciliteren. Tevens kan de familiemediator de gezamenlijke afspraken voor jullie schriftelijk vastleggen in een echtscheidingsconvenant of een vaststellingovereenkomst.

Miriam van Heijst-van der Lee (www.cervixmediation.nl) is MfN en ADR-geregistreerd familiemediator, Pedagoog, Bijzonder Curator Jeugdzaken, KIES-Coach en KIES-Mediator.

Aan deze blog kunnen geen rechten worden ontleend.

Laat jij een dooie plant voor het raam staan ?

Laat jij een dooie plant voor het raam staan ?

Deze vraag stel ik met enige regelmaat aan mijn cliënten.

Tijdens een mediation kijken we samen naar communicatiepatronen. Het gebeurt vaak dat we dan ontdekken dat mensen hun gedachten niet naar elkaar uitspreken. En toch verwachten dat anderen die gedachten kunnen lezen.

En dan komt er natuurlijk een tweede vraag. Hoe komt het dat je je niet uitspreekt ?
De confrontatie uit de weg gaat ? Vaak is dan het antwoord dat mensen bang zijn om "het erger te maken". Jezelf uitspreken maakt kwetsbaar. Maar...het is ook de manier om (opnieuw) verbinding te maken. Om de samenwerking te verbeteren. En natuurlijk kan dat soms "verkeerd" aflopen. Maar een verkeerde afloop kan toch ook een goede zijn.

De meeste mensen laten geen dooie plant voor het raam staan. Die halen ze weg. En soms zetten ze dan iets anders voor het raam. Denk maar eens aan dit voorbeeld als je "weer" je mond houdt.

En nee, ik ben er geen voorstander van om er "van alles uit te flappen wat je denkt". Het is de kunst om de balans te vinden tussen luisteren en vrijuit praten.

Ik kan vanuit mediation dit proces begeleiden. Zodat er duurzame oplossingen ontstaan voor "milieuvervuilers in de relatie".

De komende weken krijg je van mij tips over "goed naar elkaar luisteren". En natuurlijk ben ik benieuwd naar jouw tips.

Tip 1:
Connectie gaat voor correctie.

Je luistert niet om te reageren. Luisteren doe je om de ander te begrijpen. Dat gaat vooraf aan zelf begrip ontvangen. .

Welke dooie planten staan er nog voor jouw raam ? Wil je ze opruimen ?

Miriam van Heijst-van der Lee
www.cervixmediation.nl
miriam@cervixmediation.nl

Geaccrediteerd Familiemediator
Pedagoog
Bijzonder Curator Jeugdzaken
Kindbehartiger
KIES-Coach

Mediation "met een beperking".

Het is een belangrijke taak van een mediator om te onderzoeken of alle deelnemers aan een mediationtraject in staat zijn om autonoom besluiten te nemen, de effecten hiervan te overzien alsmede wilsbekwaam zijn.

Maar, hoe pak je dat goed aan als mediator ?

Casus
In een van mijn casussen (de afwikkeling van een echtscheidingsverzoek) was er bij één van de toekomstige ex-partners sprake van niet-aangeboren hersenletsel (daterend van vóór het huwelijk). Bij de betreffende familie leefde er een zorg voor financiële benadeling van deze deelnemer bij de afwikkeling van de echtscheiding. De familie was van mening dat deze deelnemer niet zelfstandig besluiten kon nemen, de gevolgen hiervan niet kon overzien én niet voor zichzelf kon opkomen.

De familie zocht contact met mij en uitte deze zorg rechtstreeks aan mij (de betreffende deelnemer had mijn gegevens verstrekt aan de familie). Voor mij als mediator was deze zorg van de familie invoelbaar gezien de beschreven en door mij waargenomen beperkingen. Vanwege de geheimhoudingsplicht kon ik op dat moment hierover niet met de betreffende familie in gesprek gaan (de deelnemers gaven hiervoor geen toestemming).

De betreffende familie vond mediation om voornoemde redenen niet de juiste weg. Zonder deze deelnemer daar vooraf in te kennen, werd er door de familie een verzoek tot beschermingsbewind voor de deelnemer ingediend bij de Kantonrechter. De deelnemer was hierover verontwaardigd. De familie sommeerde mij om de mediation op te schorten tot de uitspraak van de Kantonrechter op het verzoek tot aanstelling van een beschermingsbewindvoerder bekend was. Dat is, in overleg met de deelnemers, ook gebeurd. De Kantonrechter wees het verzoek echter af. Er werd geen beschermingsbewindvoerder aangesteld.

Voor de betreffende deelnemer(s) was en blééf mediation wél de goede wijze om de echtscheiding te regelen.

Afwegingen door de mediator
Voor mij als mediator de afweging:
- Hoe kan autonomie en/of wilsbekwaamheid objectief worden vastgesteld ?
- Is deze deelnemer voldoende autonoom en wilsbekwaam ?
  Is de uitspraak van de Kantonrechter en de afwijzing voor de benoeming van een beschermingsbewindvoerder hierbij relevant/ondersteunend en zo ja, op welke wijze ?
- Kan de familie afwikkeling van de echtscheiding middels mediation accepteren/respecteren ?(Ook gezien de druk die er door de betreffende familie tijdens het mediationtraject op beide deelnemers werd gelegd).
- Is het wel/niet verstandig om de betreffende familie bij de mediation te betrekken ? (Dit wilden de deelnemers niet bleek bij navraag).
- Wat betekent het voornoemde voor mij als mediator, mijn verantwoordelijkheid en mijn aansprakelijkheid ?

Aanpak
In het betreffende mediationtraject is er door de deelnemers in goed overleg voor gekozen om een neutrale deskundige te laten aanschuiven aan de mediationtafel.  Deze kon ondersteunen en extra uitleg geven.

Daarnaast heb ik mijn zorg rondom de vragen over de twijfel over de (mogelijke/vermeende) wilsonbekwaamheid in het netwerk besproken met beide deelnemers. Vervolgens ben ik met toestemming van beide deelnemers gaan zoeken naar een mogelijkheid om wilsbekwaamheid te laten onderzoeken door een onafhankelijke professional. Ik vond deze bij de zg. VIA-arts, welke ook kan worden ingeschakeld door een notaris bij de opmaak van bijvoorbeeld een levenstestament. Er is een VIA-arts ingeschakeld. De kosten van deze VIA-arts zijn bij gelijke helften voldaan door de beide deelnemers. Deze VIA-arts heeft geconcludeerd dat de betreffende deelnemer wilsbekwaam was en deze conclusie schriftelijk vastgelegd in een onderzoeksrapport.

Tijdens het mediationtraject heb ik telkens gecontroleerd of het tempo de juiste was, de tijdsduur van de bijeenkomsten kort gehouden (ongeveer een half uur tot een uur) en gezorgd voor een prikkelarme ruimte, voldoende herhaling en voldoende (tussen)tijd om dingen te laten bezinken en uit te (laten)zoeken. Waarbij ik ook oog bleef houden voor de belangen van de andere deelnemer en ook daarmee afstemde of het proces naar wens verliep. De andere deelnemer wilde de ruimte bieden om  aan te sluiten op de beperking van de toekomstige ex-partner.

Resultaat
En uiteindelijk is er een echtscheidingsconvenant gemaakt dat "recht" deed aan beide deelnemers (zoals het hoort !) De raadpleging van VIA-arts en de uitkomst van dit onderzoek alsmede de wijze waarop ik als mediator tijdens het mediationtraject heb gezorgd voor afstemming en aansluiting is in het echtscheidingsconvenant opgenomen. En natuurlijk ook de gebruikelijke afspraken rondom de afwikkeling van de echtscheiding !

De familie is na ondertekening van het echtscheidingsconvenant de mogelijkheid voor uitleg geboden in een gezamenlijke sessie met de deelnemers. Het was voor de familie een geruststelling om te vernemen op welke wijze er, zowel bij de uitvoering van het mediationtraject als bij de gezamenlijke afspraken, rekening was gehouden met ieders belangen.

Cervix Mediation
Miriam van Heijst-van der Lee
MfN registerfamiliemediator
Pedagoog
Bijzonder Curator Jeugdzaken
Kindbehartiger
KIES-COACH en KIES-mediator
Begeleider Mattenspel

Een nieuw samengesteld gezin: een kader voor grote inzet en hoogoplopend conflict.

Conflicten binnen een nieuw samengesteld gezin:

​1. Conflict ouder-kind
​Soms stelt een ouder mij de vraag of ik ervoor kan zorgen dat het kind zich beter gedraagt. Deze vraag neem ik echter niet aan als hulpvraag. Ik heb namelijk ook de inzet van de ouder nodig om de situatie te verbeteren. Een kind dat zich "misdraagt" is vaak ook een weerbaar kind. Het ongewenste gedrag van het kind kan ook ontstaan doordat het de situatie thuis als onprettig ervaart. Ik kan het kind hierin een stem geven en de ouder in de positie zetten om deze stem te ontvangen.
​
2. Conflict tussen de nieuwe partner en het kind.van de andere ouder.
In een nieuw samengesteld gezin leef je samen met een kind of volwassene met wie je geen bloedverwantschap hebt. Dat betekent dat er minder "vanzelfsprekende" verbondenheid is, die dan ook als zodanig mag bestaan. Je voelt simpelweg meer voor je eigen kind dan van het kind van "een ander". Je kunt deze situatie vergelijken met een vriendinnetje of vriendje dat bij je komt spelen: daar heb je ook een ander gevoel bij. In een dergelijk geval verminder ik de spanning door dit verschil te benoemen.
​
3. Conflict tussen het partnerpaar.
De moeilijkste positie binnen een nieuw samengesteld gezin, is die van de "moeder" die zelf geen kinderen heeft.  De samenleving legt deze "moeder" de druk op dat zij voor de kinderen van haar partner dient te zorgen (om deze reden is de positie van de "vader" zonder eigen kinderen iets minder complex).
Als alle partijen accepteren dat de "moeder" de hoofdverzorger is van de kinderen van haar partner, is dat natuurlijk prima.  Wanneer kinderen deze zorg niet accepteren, is dat vaak een teken dat hun vader te weinig voor hen beschikbaar is. Deze vader dient dan zijn vaderrol sterker neer te gaan zetten.
Een veel gemaakte opmerking is, is dat deze moeder "jaloers" is op de kinderen van haar partner. Hiermee wordt echter de druk in de persoon gelegd waardoor de uiting van weerstand toe zal nemen. Het probleem zich hem noch in het kind, noch in de nieuwe partner, maar in de complexiteit van het systeem. Ga naar het alledaagse om dit probleem te begrijpen: bijvoorbeeld de film van de Sound of Music waarin "alles" helemaal goed komt. Dit is vaak niet de realiteit waardoor de "moeder" zich nog meer verantwoordelijk voelt voor de problemen thuis, waarin het simpelweg niet goed voelt..
In zo'n geval nodig ik de nieuwe partner en de partner samen uit. Het is dan nodig om het gesprek aan te gaan over ouderschap en niet-ouderschap en te investeren in het partnerschap.

4. Conflicten tussen de kinderen onderling.
Van bloedverwanten verdraag je simpelweg meer. Bloedverwanten verdragen meer heftigheid van elkaar omdat deze band niet verbroken kan worden. In dit geval is het belangrijk dat kinderen leren om dit verschil te begrijpen en hun eigenheid op de kaart leren zetten door te onderhandelen.

5. Conflicten tussen de ouder en de uitwonende ouder.
​Vaak spelen de emoties rondom de scheidingsmelding hierin nog een rol. Door deze te benoemen kunnen ze makkelijker worden losgelaten. Verlies- en rouwverwerking kan hierbij helpen.
​
6. Conflicten tussen nieuwe partner en de uitwonende ouder.
Het komt voor dat de nieuwe partner de partner verwijt dat hij/zij de ex-partner onvoldoende begrenst. Deze nieuwe partner kijkt dan met een frisse blik en zit de blinde vlekken van het kerngezin. In dat geval ga ik deze benoemen en investeren in de versteviging van de partnerrelatie.

Tips voor nieuw samengestelde gezinnen:
1. Betrek samen een nieuw huis met een nieuwe inrichting (als dat financieel haalbaar is).

2. Zoek naar een samenlevingsvorm waarin iedereen tot zijn/haar recht komt. Geef de nieuwe partner bijvoorbeeld een eigen ruimte in huis, waar hij/zij zich ongestoord kan terugtrekken als de kinderen van de partner komen ( en ja, dit kan soms gaan boven de eigen slaapkamer voor alle kinderen !).

3. Het gebeurt niet zo vaak dat kinderen aangeven dat ze de nieuwe partner niet leuk vinden. Maar, wanneer er kinderen zijn die wel moeilijk doen, interpreteer dit dan als positief, omdat de kinderen voor zichzelf opkomen. Wanneer de kinderen je nieuwe partner niet mogen, is dat geen probleem zolang je niet met je nieuwe partner onder een dak woont. Geef de kinderen inspraak bij het wel of niet samenwonen, maar het nemen van een besluit hierop is de verantwoordelijkheid van een volwassene. Willen de kinderen niet, dan zul je moeten accepteren dat je samenwoont met mensen die elkaar niet uit kunnen staan, of dat je kinderen naar de andere ouder vertrekken. De levendigheid van een nieuw samengesteld gezin is niet voor iedereen geschikt.

4. Ga uit van je eigen kracht. Accepteer dat je voor je eigen kind/ouder meer voelt en reflecteer je niet op de buitenwereld.

5. Investeer in je partnerrelatie en ondersteun de nieuwe partner.  In een nieuw samengesteld gezin gaat partnerschap (meestal) voor ouderschap. Dit partnerschap is immers nodig om kinderen veiligheid te kunnen bieden. Kernvraag hierbij is: kan de ouder onder ogen zien dat hij/zij de niet-ouder pijn doet (effect van buitensluiting) en zo de partnerrelatie versterken ?

6. Gebruik niet de term bonusouder, liefouder of stiefouder voor een nieuwe partner. Een nieuwe partner is immers geen ouder (soms wel opvoeder). Een kind mag een nieuwe partner best "papa" of "mama" noemen, zolang daar over na is gedacht, het uit het kind zelf komt en het duidelijk is wie het kind bedoelt. Vraag bijvoorbeeld welke papa of mama het kind bedoelt. Zo leer je het kind trots zijn op het nieuw samengestelde gezin en is er ruimte om dit naar buiten toe te tonen.

7. Maak je eigen regels die je afstemt met alle betrokkenen. Deze regels mogen afwijken van de regels bij de uitwonende ouder.

8. Wanneer kinderen aangeven dat zij last hebben omdat een nieuwe partner of ander familielid verschil maakt tussen bloedverwantschap en "nieuwe" verwantschap, leg de kinderen dan uit dat dit verschil gemaakt mag worden. Andersom geldt ook: maak een verschil tussen de omgang met je bloedverwanten en nieuwe verwanten.

9. Als kinderen niet meer naar de andere, biologische ouder willen, komt dat vaak omdat ze ergens kwaad over zijn en dit niet uitspreken. Laat het kind aangeven wat hem/haar dwars zit, zonder te beschuldigen.

10, Zorg voor qualitytime met je eigen kinderen: onderneem met je eigen kinderen ook activiteiten zonder je nieuwe partner.

Een veel gehoord misverstand is dat gezamenlijk ouderschap in tact moet blijven na een scheiding. Wanneer dat mogelijk is, is dat prima. Echter, veel ouders slaken een zucht van verlichting wanneer zij horen dat solo-ouderschap de beste optie is bij een complexe scheiding met veel strijd.

Wanneer ex-partners met elkaar aan het strijden zijn, is hun blik op de ander gericht en niet meer op het kind of de kinderen. Door als het ware een muur tussen de ex-partners te bouwen, komt het kind terug in beeld. Dan kan er gewerkt worden aan de ouder-kindrelatie en kan elke ouder voor zichzelf nagaan hoe hij/zij het zijn/haar ouderschap inhoud kan geven. Door te werken aan de ouder-kindrelatie, krijgt het kind ook weer de ruimte om de andere ouder in zijn/haar leven toe te laten. Een kind dat de ene ouder niet respecteert, respecteert ook de andere ouder niet.

Verschil in de uitvoering van de zorg- en opvoedtaken is geen probleem voor kinderen. Kinderen kunnen heel goed omgaan met de verschillen tussen hun ouders, maar niet met de conflicten hierover. Ouders: maak ruimte voor de onderlinge verschillen !

Voor de mediator/hulpverlener/coach is het in deze de uitdaging om zich niet mee te laten trekken in de strijd tussen ouders en de strijd niet te laten toenemen. Dit kan door de ouder opnieuw te verbinden met het gedrag van het kind. Daarbij is fysiek contact tussen ouder en kind niet de belangrijkste waarde. Een kind kan ook zorg en steun van een ouder ondervinden zonder dat deze ouder daadwerkelijk fysiek aanwezig is. Solo-ouderschap legt geen beperkingen op aan de contactregeling; co-ouderschap blijft tot de mogelijkheden behoren.

Column:    Sociaal netwerk: kracht of belemmering bij echtscheiding ?

Iemand uit mijn nabije omgeving deelde het volgende met mij: ze had haar ex-man afgezet bij het vliegveld omdat deze op zakenreis ging.  Haar halve familie was over haar heen gevallen. “Bepaalt hij nu nog voor jou wat er gebeurt ?”. En “Zijn jullie wel echt los van elkaar ?” Mijn kennis dacht alleen maar: “In Godsnaam, waarom zou ik de vader van mijn kinderen niet mogen helpen ?”.  Het had haar geraakt, deze bemoeienis. Ze kon het ook niet echt een plekje geven.

In mijn praktijk kom ik de invloed van het sociale netwerk regelmatig tegen. Soms positief, soms belemmerend. Om die reden betrek ik het sociale netwerk ook vaak bij het ingeslagen traject.

Natuurlijk is het logisch dat (groot)ouders zich zorgen maken over hun eigen kind en/of de kleinkinderen. Zo ontving ik eens een brief van een moeder die daarin aangaf dat haar ex-schoonzoon een narcist was. Voor mij als mediator is dit een situatie waarin ik (net zo als altijd natuurlijk) heel zorgvuldig moet handelen.  Ik heb de betreffende mevrouw dan ook bericht dat ik haar zorg begrepen heb, maar dat de mediation verder vertrouwelijk is.

De bescherming vanuit een netwerk, kan tot gevolg hebben dat de “eigen kracht” van een cliënt niet wordt aangeboord. Soms zie ik dan een wat “afhankelijke” opstelling die neigt naar het aannemen van een slachtofferrol. Met name de opmerking “iets zielig te vinden” komt vaak terug. Het is “zielig” voor de kinderen…. Zijn kinderen zielig ? Het woord “zielig” kan ook een minderwaardigheid impliceren of het gevoel geven dat de “zielig” bevonden persoon zelf geen invloed kan uitoefenen op de situatie. En daar gaat het dan mis. Want juist door in je kracht te gaan staan, leiding te nemen en te groeien, kan een conflict worden opgelost. Daar werk ik dan ook aan met mijn cliënten (ouders en kinderen !).

Door zaken te benoemen, maak ik cliënten bewust van hun aandeel in het conflict. Daarvoor is het noodzakelijk dat zij mij vertrouwen.  Daar werk ik dan ook hard aan. Niet uit strategisch oogpunt, maar vanuit mijn oprechtheid en integriteit. Meerzijdigpartijdig zijn is hierbij belangrijk. De een kunnen laten inzien waar het gedrag van de ander vandaan komt. Als je dat namelijk weet, kun je het gedrag van de ander wellicht ook positief beïnvloeden of beter begrijpen.

Het sociale netwerk kan echter ook helpen om zaken te relativeren.  Om bij te dragen aan de bewustwording dat de ander misschien iets anders bedoelt dan jij denkt. Of om behulpzaam te zijn bij het vinden van een praktische oplossing. Of gewoon door er te zijn en een luisterend oor te bieden (maar dan wel zonder te oordelen !)

miriam@cervixmediation.nl